Terminal kontenerowy. Sesja pytań o przyszłość miasta

Świnoujscy radni chcieli otrzymać odpowiedzi na pytania dotyczące planów budowy terminala kontenerowego w Świnoujściu – inwestycji, która nieodwracalnie zmieni charakter miasta. W tym celu zorganizowano nadzwyczajną sesję, w której licznie uczestniczyli mieszkańcy, relacjonowali ją dziennikarze, a internetową transmisję obejrzało kilka tysięcy widzów.

Inwestycja ma polegać na dzierżawie gruntu przez 30 lat przez Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście, na którym ma powstać przyszły terminal w formule: buduj – eksploatuj – transferuj. Zarząd Portów i Urząd Morski zabezpieczyły środki finansowe na budowę falochronu oraz toru podejściowego do nowego terminala. Budową i eksploatacją ma zająć się belgijska Deme Concessions, która zajmuje się pogłębianiem basenów portowych, torów wodnych i budową infrastruktury morskiej oraz katarskie QTerminals.

Nierealne zarobki

Terminal kontenerowy ma mieć zdolności przeładunkowe do 2 000 000 TEU rocznie (1 TEU = 20-stopowy kontener). Miałby powstać w bezpośrednim sąsiedztwie Terminala LNG. Według inwestorów, stąd ładunki transportem drogowym raz kolejowym  miałyby trafiać aż do Wiednia, a cały obiekt miałby wysoki stopień automatyzacji i zasilany byłby energią elektryczną. W obiekcie miałoby pracować w pierwszym etapie około 250 osób z możliwością podwojenia zatrudnienia. 

– Zakładacie, że do budżetu miasta będą wpływały kwoty około 7 milionów złotych z PIT, czyli od pracowników. Bardzo bym się cieszyła, bo to świadczyłoby o tym, że przy zatrudnieniu na poziomie 250 pracowników w pierwszym etapie musieliby oni zarabiać około 40 tysięcy złotych miesięcznie. Proszę mi wybaczyć, te kwoty są naprawdę dla nas niewyobrażalne i tak na logikę biorąc, po prostu nierealne do tego, żeby taka wysokość z tytułu podatku w PIT do nas wpłynęła – wątpiła Joanna Agatowska, Prezydent Miasta Świnoujście.

Jeden kontener na minutę

Uzasadnione wątpliwości mieszkańców i władz samorządowych budzi założenie, że większość transportu kontenerów ma odbywać się koleją. Dziś średnia prędkość handlowa pociągów towarowych wynosi 25-30 km/h. Zatem zachodzi uzasadniona obawa, że transport z terminala kontenerowego odbywałby się ciężarówkami. To może oznaczać, że co minutę na drogi lub tory będzie wyjeżdżał jeden kontener.

– Drogi dojazdowe do portu dzisiaj spędzają nam sen z powiek. Ten ruch jest bardzo intensywny, ze względu na to, że jest ciągle rozbudowujący się Terminal Promowy, Euroterminal z planami rozwojowymi, OT Port i inne przedsięwzięcia inwestycyjne, które również Zarząd Morskich Portów w Szczecin-Świnoujście planuje do realizacji na tym terenie – powiedziała Joanna Agatowska, Prezydent Miasta Świnoujście.  

Inwestycja nieodwracalnie zabierze wschodnie tereny rozwojowe dla Świnoujścia. Wpłynie na pogorszenie się komfortu życia mieszkańców i może mieć znaczący wpływ na spadek zainteresowania turystów uzdrowiskową częścią Świnoujścia. 

Nadszarpnięte zaufanie

Prezydent Świnoujścia Joanna Agatowska podkreśliła, że ma ograniczone zaufanie do planów rozwojowych portu w związku z kłopotami z jakimi boryka się świnoujski samorząd po wprowadzeniu strefy bezpieczeństwa wokół Terminala LNG. Podejrzewa, że podobnie może być w przypadku terminala kontenerowego.

– To jest korzystne dla rozwoju Polski (przyp. – budowa terminala kontenerowego) i dla rozwoju tego typu działalności, lecz nie było konsultowane z lokalną społecznością, a obejmuje teren leżący w granicach administracyjnych naszego miasta. – Tak jak Państwo widzicie rozwój swoich spółek, tak my też chcemy mieć pewność, że będzie on powiązany z komfortem życia, ale i z możliwością rozwiązywania problemów, z jakimi się zderzyliśmy po 12 kwietnia 2023 roku i nie mamy możliwości ich rozwiązania (przyp. wprowadzenie strefy bezpieczeństwa i zamknięcie ulicy Ku Morzu prowadzącej do zabytków i plaży). Zamknięto mieszkańcom dostęp do tego, co zostało zagwarantowane w porozumieniach i dokumentach, które podpisywali przedstawiciele polskiego rządu, przedstawiciele spółek, Gaz System i port. Umowy powinny obowiązywać nas wszystkich. Umów się dotrzymuje – zaznaczyła. – W tych umowach, które dotyczyły rozwoju tego obszaru, mówiło się wyraźnie, że dostęp do zabytków i plaży zawsze będzie zagwarantowany – podsumowała Joanna Agatowska.

Wpływ na lokalną społeczność

Podczas 7,5-godzinnej sesji nadzwyczajnej odpowiedzi na pytania udzielali przedstawiciele Zarządu Morskich Portów Szczecin Świnoujście, Deme Group oraz Meridiam. 

– Jest bardzo ważny projekt inwestycyjny i to jest duży ciężar, który trzeba będzie udźwignąć. (…) Jako grupa Deme czujemy się w Polsce jak u siebie w domu. Jesteśmy wykonawcą, jesteśmy armatorem, jesteśmy inwestorem. Przeprowadzamy w Polsce ważne projekty, ważne inwestycje, w tym tor wodny pomiędzy Szczecinem a Świnoujściem. Tam były takie projekty, które dotyczyły rozładowania niewybuchów. W polskich stoczniach budujemy swoje statki i właśnie mieliśmy chrzest kolejnej takiej jednostki w polskiej stoczni – powiedział Steven Bouckaert z DEME Group.

Fundusz inwestycyjny

Finansowaniem planowanego portu kontenerowego w Świnoujściu miałby zająć się francuski fundusz inwestycyjny Meridiam specjalizujący się w przedsięwzięciach infrastrukturalnych, inwestujący w długoterminowe przedsięwzięcia.

– Dla nas bardzo istotne, żeby porozumieć się ze wszystkimi zaangażowanymi stronami  i żeby ten projekt służył wszystkim. Ten wpływ na lokalną społeczność jest w naszym DNA. Naszym hasłem jest: dla ludzi i dla planety. Jesteśmy znani z tego na całym świecie na rynkach finansowych, że inwestorzy, którzy powierzają nam swoje pieniądze, powierzają je nam dlatego, że mają pewność, że my o aspekty tak środowiskowe, jak i społeczne zadbamy najlepiej jak się da – powiedział Łukasz Cholewa z Meridiam, francuskiego funduszu inwestycji infrastrukturalnych.

80 hektarów terminala kontenerowego

Terminal kontenerowy miałby powstać w sąsiedztwie Terminala LNG. Realizacja projektu zakładana jest do 2028. Cała infrastruktura terminalu będzie zlokalizowana na pirsie, który powstanie w wyniku zalądowienia i będzie zwolniony z podatków. W części lądowej projektu znajdą się elementy połączenia drogowego i kolejowego terminalu.

– Powstaną nabrzeża o długości ponad 1300 metrów, które pozwolą jednocześnie obsługiwać dwie jednostki transoceaniczne i jedną jednostkę fiderową. Będziemy mogli obsługiwać statki o długości 400 metrów. Dlaczego Świnoujście? Po pierwsze dlatego, że na rynku, mamy pewną lukę pomiędzy Hamburgiem a Gdańskiem. (…) Stwarzają się potencjalne możliwości do budowy terminala kontenerowego w Świnoujściu, który posiada znakomitą rentę geograficzną, bardzo dobre połączenia śródlądowe z doskonałym zapleczem. Umożliwi nam to lepsze wykorzystanie polskiej infrastruktury liniowej. Jesteśmy tu również połączeni na szlaku północ-południe, także mamy bardzo dobrą komunikację. Zwiększymy również dostępność transportową w korytarzu transportowym na sieci TEN-T – powiedział Krzysztof Sadowski, wiceprezes ds. infrastruktury Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście. – Z zupełnie nowym falochronem o długości ponad 2000 metrów, kompletnie nowym podejściowym torem i wybudowaniem terminala o powierzchni ponad 80 hektarów, więc powiększymy teren Polski o kolejne 80 hektarów. Do terminala prowadzone będzie kompletnie nowa infrastruktura dostępowa w zakresie dróg kolejowych i układu drogowego. Planujemy budowę dwóch torów dostępowych, jak również na samym terminalu bocznicę kolejową z 10 dodatkowymi torami, z których każdy będzie miał 800 metrów długości –  dodał.

Kolejna infrastruktura krytyczna

Według samorządu Świnoujścia, infrastruktura terminala kontenerowego będzie w przyszłości traktowana jak infrastruktura krytyczna. Potwierdza to analiza wykonana przez Zarząd Logistyki Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, która zakłada możliwość wojskowego wykorzystania i będzie stanowić ważny element systemu obronnego państwa. Czynniki te stały się szczególnie ważne w aktualnej sytuacji geopolitycznej. W ocenie Sztabu Generalnego WP terminal kontenerowy w Świnoujściu będzie częścią systemu HNS oraz zabezpieczenia przyjęcia wojsk sojuszniczych na terytorium RP.

– Uważamy, że jeśli tutaj jest gazoport, jeśli obok zostanie wybudowana ta infrastruktura portowa, która będzie miała również charakter infrastruktury krytycznej i będzie skupiała na tym obszarze całą uwagę nie tylko przyjaciół, ale i nieprzyjaciół, to nasze poczucie bezpieczeństwa jest bardzo mocno dzisiaj zagrożone. I my się tego boimy – zaznaczyła Prezydent Miasta Świnoujście Joanna Agatowska.

Terminal atrakcją turystyczną?

Podczas sesji radni oraz mieszkańcy z niedowierzaniem wysłuchali informacji o tym, że tego typu obiekty portowe bywają atrakcją turystyczną i wzbudzają zaciekawienie. Analogiczne argumenty były bowiem przytaczane podczas planowania budowy Terminala LNG przed 2014 rokiem. Wówczas także próbowano przekonywać, że infrastruktura portowa jest atrakcyjna oraz nie zagraża turystyce.

– W Kołobrzegu, kiedy pojawiły się pierwsze wagony z kukurydzą, to turyści stawali, robili sobie zdjęcia z wagonami z kukurydzą. Może to nie jest nic ciekawego, ale takie rzeczy się tam działy. Natomiast tutaj, praca takiego terminalu na pewno jest bardziej atrakcyjna niż praca terminali masowych – powiedział podczas wtorkowego spotkania Rafał Zahorski, pełnomocnik do spraw rozwoju portów Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście.

Kłopoty z zaopatrzeniem w wodę

Władze samorządowe zwróciły uwagę na realne problemy Świnoujścia. Obok niewystarczającej sieci dróg prowadzących z portu, kolejnym kłopotem są niewystarczające zasoby wody. Wykonawca w trakcie budowy, a później eksploatacji terminala kontenerowego, nie będzie mógł korzystać z miejskiej sieci, gdyż spowoduje to pogorszenie jakości wody dla mieszkańców, a dla tych mieszkających na wyższych piętrach jej brak. 

– Cały czas jesteśmy w trybie budowy dodatkowego źródła zaopatrzenia miasta w wodę pitną, które będzie nas wszystkich kosztowało 100 milionów złotych. To jest inwestycja porównywalna do wkładu miasta do budowy tunelu. Nikt nam nie da tych pieniędzy – powiedziała Joanna Agatowska.

Bezpowrotna utrata terenów. Oddziaływanie poza granice portu

Piotr Piwowarczyk ze Świnoujskiej Organizacji Turystycznej zauważył, że świetlane plany rozbudowy portu i nowoczesnego terminala kontenerowego zderzają się z szarą rzeczywistością już istniejącego portu. 

– Pokazaliśmy na jednym ze spotkań, że te tereny mają olbrzymią wartość inwestycyjną. Także pod kątem gospodarki turystycznej i gdybyśmy policzyli te potencjalne zyski, a potrafimy to udowodnić, to tam rzeczywiście jest pewien potencjał rozwojowy. Przede wszystkim tam jest przyszłość naszego miasta. Bo Świnoujście, jeśli ma się gdzieś rozwijać, to na wyspie Wolin. Co my zostawimy naszym przyszłym pokoleniom? – pytał Piotr Piwowarczyk z ŚOT-u. – My dziś spotykamy się z pyłem na oknach, z węgla, rozjeżdżonymi drogami, z niesprawną infrastrukturą kolejową, z portem, który śmierdzi i pyli, który całkowicie inaczej wygląda niż ten port kontenerowy przedstawiony na kolorowych  slajdach. Skoro Zarząd Morskich Portów nie potrafił przez ostatnie 50 lat ucywilizować tego małego fragmentu portu w Świnoujściu, jaka jest gwarancja, że on będzie potrafił być partnerem dla szerokiego zewnętrznego konsorcjum i ten port, który wybudujecie rzeczywiście będzie taki nowoczesny, jak pan mówi – zwrócił się Piotr Piwowarczyk do Jarosława Siergieja, prezesa Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście.

Zainteresowanie sąsiadów

W nadzwyczajnej sesji Rady Miasta Świnoujście liczny udział wzięli mieszkańcy, którzy na salę przyszli z transparentami. Udział wzięli także burmistrzowie sąsiednich gmin: Międzyzdrojów – Mateusz Bobek oraz Heringsdorfu –  Laura Marisken, przedstawiciele służb mundurowych, instytucji i stowarzyszeń. Pomimo zaproszenia, nieobecni byli europosłowie, zachodniopomorscy posłowie oraz Wojewoda Zachodniopomorski i Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego.

Radni podejmą uchwałę

Rada Miasta Świnoujście przyjęła informacje na temat projektu budowy głębokowodnego terminalu kontenerowego w porcie zewnętrznym w Świnoujściu i w oparciu o treść dyskusji przygotuje projekt uchwały w sprawie stanowiska Rady Miasta dotyczącego tych planów. Przyjęcie uchwały nastąpi w dniu 29 sierpnia 2024 roku. 

Rada Miasta Świnoujście, dostrzegając wagę projektowanej inwestycji głębokowodnego terminalu kontenerowego w porcie zewnętrznym w Świnoujściu i jej znaczenie dla gospodarki morskiej, z zaniepokojeniem obserwuje brak postępu, jaki występuje od lat w dialogu z lokalna społecznością i gałęziami gospodarki tradycyjnie budującymi gospodarczą podstawę Miasta Świnoujście. Rada zwraca uwagę na konieczność podzielenia potrzeb Mieszkańców z interesami rządu Rzeczypospolitej Polskiej, inwestorów oraz Morskich Portów Szczecin i Świnoujście. Nie do przyjęcia, w zgodzie z zasadami współżycia społecznego, jest w ocenie Rady inicjatywa gospodarcza realizowana kosztem pokoleń mieszkańców, w szczególności prawobrzeżnej części naszej małej ojczyzny. Nie bez znaczenia jest brak odpowiedzi na zgłaszane słuszne postulaty, będące odpowiedzią mieszkańców na coraz liczniejsze i dotkliwsze zakazy, wiążące się z funkcjonowaniem Portu Morskiego. Niedopuszczalne, w ocenie Rady, jest wprowadzanie zakazów ingerujących w podstawowe wolności obywateli od pokoleń zamieszkujących Przytór – Łunowo, Karsibór, Warszów i Ognicę. Nadane Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej prawa do swobodnego przemieszczania się, korzystania z dóbr kultury, wypoczynku, prowadzenia działalności gospodarczej przysługują każdemu obywatelowi i nie powinny być w czasach pokoju ograniczane, bez wsparcia lokalnej społeczności, w możliwości ich realizowania na co dzień. Rada Miasta Świnoujście dążyć będzie do zachowania, w trakcie całego procesu inwestycyjnego, zasad zgodnych ze społeczną odpowiedzialnością biznesu, godną rangi realizowanej inwestycji.

Nadzwyczajna sesja ze względów organizacyjnych odbyła się w gościnnych progach hotelu Interferie.