Ćwiczenie Anakonda na morzu. Na rzecz osłony transportu morskiego i bezpieczeństwa żeglugi

Anakonda-23 jest dziewiątą edycją największego ćwiczenia Sił Zbrojnych RP. Jest ćwiczeniem narodowym z czynnym udziałem wojsk sojuszniczych i partnerskich. Ponadto jest ściśle skoordynowana z amerykańskim ćwiczeniem pk. Defender-23 oraz szwedzkim Aurora-23 w ramach inicjatywy połączenia ćwiczeń wzdłuż wschodniej flanki NATO pod nazwą „Exercise Trifecta”.

Jak co roku w ćwiczeniu Anakonda uczestniczy również 8 Flotylla Obrony Wybrzeża, która do realizacji zadań wydziela okrętu różnych typów m.in. okręt dowodzenia siłami OPM, okręt transportowy-minowy, trałowce czy jednostki pomocnicze.

Ćwiczenie Anakonda to stały element w kalendarzu najważniejszych ćwiczeń w tej części Europy. Ze względu na swój rozmach operacyjny i skalę użycia wojsk od 2018 roku jest przedsięwzięciem realizowanym w cyklu 3-letnim, planowanym z wyprzedzeniem, ma charakter defensywny i nie jest skierowane przeciwko jakiemukolwiek z państw. Scenariusz ćwiczenia bazuje na fikcyjnym podziale geopolitycznym i położeniu państw, a jego przygotowanie rozpoczęło się już w 2021 roku. Ćwiczenie od 2006 roku ewoluowało ze stricte krajowego do ćwiczenia z aktywnym udziałem państw członkowskich NATO i naszych partnerów. Za jego przygotowanie odpowiada Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych im. generała Bronisława Kwiatkowskiego.

Anakonda jest sprawdzianem gotowości i zdolności do obrony granic Polski i jej niepodległości. Dlatego, mając na uwadze eskalację zagrożeń w Europie, w związku z nieuzasadnioną agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę dokonaną 24 lutego 2022 roku, zidentyfikowano nowe wymagania operacyjne, które wpłynęły na koncepcję ćwiczenia Anakonda-23.

W tegorocznej edycji Anakondy udział weźmie ponad 12 tysięcy polskich żołnierzy oraz kilkuset z państw NATO i krajów partnerskich. Jej celem jest integracja zdolności militarnych Sił Zbrojnych RP, wojsk sojuszniczych, partnerskich oraz układu pozamilitarnego w międzynarodowym środowisku operacyjnym w celu uzyskania zdolności do prowadzenia działań w sojuszniczej operacji w regionie Morza Bałtyckiego, w ramach scenariusza aktywacji sił w ramach Artykułu V Traktatu Waszyngtońskiego.

Anakonda-23 obejmuje także nowe elementy sztuki wojennej m.in. przeciwdziałanie i reagowanie na zagrożenia hybrydowe. Faza aktywacji, przemieszczenia sił i środków oraz zgrywania bojowego na potrzeby ćwiczenia rozpoczęła się w połowie kwietnia. Szkolenie w ramach części aktywnej realizowane będzie na poligonach w Drawsku, Orzyszu, Ustce i Nowej Dębie oraz na poligonach na terenie Szwecji, Litwy, Łotwy i Estonii.

W ćwiczeniu Anakonda-23 oraz w ćwiczeniach skoordynowanych (Defender-23, Aurora-23),  w ramach których realizowane będzie również szkolenie poza granicami Polski, biorą udział przedstawiciele Sił Zbrojnych z USA, Rumunii, Słowenii, Szwecji, Francji, Litwy, Łotwy, Estonii oraz Turcji. Wśród sprzętu wykorzystywanego podczas fazy ćwiczenia połączonego Anakonda-23 są m. in. czołgi M1 Abrams, bojowe wozy piechoty M2 Bradley, armatohaubice K9 Thunder i AHS Krab oraz wyrzutnie Langusta. Do realizacji poszczególnych epizodów ćwiczenia planowane jest także użycie modułów bojowych rakiet przeciwokrętowych NSM.

ANAKONDA-23 angażuje całą architekturę Sił Zbrojnych RP – nie tylko wszystkie rodzaje wojsk, ale również kluczowe elementy układu pozamilitarnego z województw północnej,  centralnej a zwłaszcza wschodniej Polski. W ramach interakcji z siłami ćwiczącymi, funkcjonariusze jednostek podległych MSWiA zaangażowani będą w osłonę strategiczną ćwiczenia. Szczegółowy zakres tego współdziałania objęty jest klauzulą bezpieczeństwa informacji. Ponadto, kilkuset uczniów klas mundurowych oraz członków grup rekonstrukcyjnych realizować będzie wybrane epizody taktyczne z wojskami operacyjnymi i Wojsk Obrony Terytorialnej. Organizacje proobronne wspierać będą działania wszystkich związków taktycznych biorących udział w ćwiczeniu (12, 16 i 18 Dywizji Zmechanizowanej).

Ćwiczenia są jednym z najważniejszych elementów systemu szkolenia w Wojsku Polskim. Scenariusz Anakondy-23 przygotowywany jest tak, aby jak najbardziej przypominał rzeczywistą sytuację. Wpisuje się on w profil i dynamikę obecnych zagrożeń i dylematów strategiczno-operacyjnych wzdłuż wschodniej flanki NATO, w tym w regionie Morza Bałtyckiego. Zamierzeniem ćwiczenia jest integracja państw sojuszniczych i partnerskich w celu sprawdzenia poziomu interoperacyjności i zdolności współdziałania rodzajów sił zbrojnych w odpowiedzi na realne zagrożenia w regionie Bałtyku.

Zadaniem Centrum Operacji Morskich – Dowództwa Komponentu Morskiego w manewrach jest koordynacja działań sił wydzielonych do udziału w ćwiczebnej operacji na kierunku morskim. Główne siły odpowiedzialne za zapewnienie bezpieczeństwa morskich szlaków komunikacyjnych wydzielono z 3 Flotylli Okrętów i 8 Flotylli Obrony Wybrzeża. W trakcie działań na Bałtyku współpracować one będą z okrętami z krajów sojuszniczych i partnerskich. Działania okrętów w morzu zabezpieczać będą specjalistyczne jednostki brzegowe Marynarki Wojennej i Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej. W operację na kierunku morskim zaangażowane będą również wydzielone komponenty Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych i Wojsk Obrony Terytorialnej.

Na Bałtyku każdej doby przebywa od 2 do ponad 3 tysięcy jednostek. Prowadzona jest międzynarodowa wymiana handlowa, transfer surowców oraz ruch pasażerski. W polskich portach przeładowywanych jest już ponad 130 milionów ton ładunków rocznie w tym surowce strategiczne jak ropa naftowa czy skroplony gaz. Wpływy z podatków, ceł i akcyz związane z przeładunkiem towarów i wykorzystaniem polskich portów stanowią nawet 10% całości budżetu państwa To przykłady stale rosnącego znaczenia transportu morskiego. Z powyższej sytuacji w dużej mierze wynikają scenariusze ćwiczeń, które skupiają się na operacjach związanych z osłoną i obroną morskich szlaków komunikacyjnych, utrzymaniem panowania na morzu i niedopuszczeniem do blokady morskiej kraju, która oznaczałaby odcięcie od źródeł zaopatrywania i wsparcia sojuszniczego. Wiele ćwiczeń obejmuje zatem działania okrętów i lotnictwa na rzecz osłony transportu morskiego i bezpieczeństwa żeglugi. Chodzi głównie o przeciwdziałanie atakom z wody i powietrza oraz atakom okrętów podwodnych. W ramach manewrów prowadzone są również działania przeciwminowe, antyterrorystyczne, antypirackie, a także operacje stabilizacyjne, wymuszania pokoju i humanitarne. Ćwiczenia o takim charakterze są kluczowe dla tworzenia atmosfery bezpieczeństwa na morzu koniecznej dla niezakłóconego rozwoju transportu i handlu morskiego.