Tarczyca jest organem wydzielania zewnętrznego, a problemy z jej funkcjonowaniem odbijają się na kondycji całego organizmu. Dlatego tak istotne jest jej regularne badania, szczególnie u osób z grupy ryzyka. Jednym z najpopularniejszych jest badanie USG, całkowicie bezbolesne i bezinwazyjne, które jednocześnie pozwala wykryć wiele niepokojących zmian. Dowiedz się, kiedy szczególnie warto wykonać USG tarczycy i jak wygląda takie badanie.
Czym jest i za co odpowiada tarczyca?
Tarczyca to jeden z gruczołów wydzielania wewnętrznego. Jest to jednocześnie jeden z najważniejszych organów w układzie hormonalnym człowieka – wydzielane przez nią hormony to tyroksyna (T4), trójjodotyronina (T3) i kalcytonina. Jeśli tarczyca nie funkcjonuje prawidłowo, może powodować zaburzenia metaboliczne czy trawienne, oddziaływać na apetyt, a także pogarszać stan skóry bądź włosów. Ten niewielki narząd położony jest w pobliżu tchawicy.
Kiedy powinno się wykonać badanie tarczycy?
USG tarczycy z pewnością będzie konieczne w przypadku osób, u których podejrzewane są choroby tego narządu. Mogą to być zarówno wszelkie guzki czy torbiele, jak i zapalenie, nadczynność czy niedoczynność tarczycy. Badanie powinno się także wykonywać profilaktycznie. Poza wyjątkowymi przypadkami, np. zwiększonym ryzykiem zachorowania przez pacjenta lub podejrzeniem choroby, USG tarczycy zalecane jest co ok. 3 lata. USG tarczycy zalecane jest też szczególnie w przypadku uzyskania nieprawidłowych wyników badania poziomu jej hormonów, w tym TSH, FT3, FT4 czy przeciwciała anty-TPO i –TG.
Wskazaniem do ultrasonografii tego gruczołu może być również powiększenie obwodu szyi.
Co może wykryć badanie tarczycy?
Ultrasonografia tarczycy może wykryć wiele nieprawidłowości w obrębie tego gruczołu. Określa jego kształt, wymiary i objętość, a także rozmaite zmiany w jego budowie, w tym wszelkie zwapnienia, guzki, torbiele czy nieprawidłowe unaczynienie. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić dalszą diagnostykę, np. biopsję tarczycy. Badanie to polega na pobraniu niewielkiego fragmentu wykrytej zmiany za pomocą cienkiej igły, a następnie poddaniu go badaniu histopatologicznemu. Dzięki USG tarczycy możliwe jest wykrycie rozmaitych chorób tego organu, w tym jej nadczynność i niedoczynność czy schorzenia autoimmunologiczne.
Jakie są najczęstsze choroby tarczycy?
Choroby tarczyce stały się niezwykle rozpowszechnione, szczególnie w społeczeństwach zachodnich. Dlatego również badania takie jak USG tarczycy są często przeprowadzane. Do najczęściej występujących chorób z pewnością należą niedoczynność oraz nadczynność tego narządu. Do objawów niedoczynności tarczycy należą przede wszystkim:
- przewlekłe uczucie zmęczenie, apatia, ospałość;
- przyrost masy ciała bez innej przyczyny (np. zmian w diecie czy obniżenia aktywności fizycznej);
- opuchnięta twarz i powiek, dłoni czy kończyn dolnych;
- częste uczucie zimna (niezwiązane z rzeczywistą temperaturą otoczenia);
- bladość i suchość skóry;
- problemy z koncentracją, zaburzenia pamięci;
- objawy ze strony jelit, takie jak zatwardzenia czy niestrawność;
- zachrypnięty głos;
- spowolnienie akcji serca;
- bóle mięśni i stawów;
- osłabienie kondycji włosów (ich nadmierne wypadanie, suchość, łamliwość);
- spadek libido, obniżenie sprawności seksualnej;
- problemy z płodnością;
- zaburzenia cyklu miesiączkowego, np. zbyt obfite krwawienia, nieregularny okres czy skrócenie odstępów między występowaniem krwawień.
Niedoczynność tarczycy często wywoływana jest przez chorobę Hashimoto, czy autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Gruczoł ten może być również dotknięty nadczynnością. Do jej najczęstszych objawów zalicza się:
- spadek masy ciała bez innej, wyraźnej przyczyny (zmiany w diecie, zwiększona aktywność fizyczna);
- niska tolerancja ciepła, częste uczucie gorąca (niespowodowane rzeczywistą temperaturą otoczenia), nadpotliwość;
- zwiększona drażliwość i nerwowość, stany lękowe;
- drżenie mięśni (objawiające się szczególnie drżeniem dłoni);
- zaburzenia snu, bezsenność;
- problemy z koncentracją;
- kołatanie serca, tachykardia, przyspieszone tętno;
- suchość i łamliwość włosów, ich nadmierne wypadanie;
- osłabienie mięśni;
- powiększenie obwodu szyi;
- objawy oczne (np. wytrzeszcz gałek ocznych);
- częste oddawanie moczu;
- powtarzające się biegunki;
- zaburzenia cyklu miesiączkowego, polegające na wydłużeniu cyklów, lżejsze, a przy tym nieregularne krwawienia.
Nieleczona nadczynność tarczycy może prowadzić też do rozwinięcia się osteoporozy. Dość częstą przyczyną nadczynności tarczycy jest autoimmunologiczna choroba Gravesa-Basedowa, gruczolaki lub wole guzkowe toksyczne.
Jak się przygotować do badania USG tarczycy?
USG tarczycy nie wymaga szczególnych przygotowań. Z pewnością istotne jest założenie wygodnego ubrania, które pozwoli bez trudu odkryć badany obszar. Nie powinno się również zakładać biżuterii, która mogłaby utrudnić przeprowadzenie ultrasonografii, np. naszyjników. Jeśli jest to twoja pierwsza wizyta w danej klinice, koniecznie zabierz ze sobą wyniki poprzednich badań.
