Tajemnice stoczni miejskiej. Część III

Podstawowym zadaniem stoczni miejskiej było utrzymanie potężnej, nawet jak na dzisiejsze czasy, floty różnego rodzaju jednostek pływających i znaków nawigacyjnych niezbędnych do utrzymania żeglugi na torze wodnym do Szczecina.

Warto przypomnieć, że tor wodny prowadzący do Świnoujścia i Szczecina jest wyjątkowo „kapryśny”. I wymaga ciągłej, ustawicznej regulacji i pogłębiania. 100 lat temu jego głębokość utrzymywano na poziomie około 10 metrów – tak przy wejściu w główki falochronu jak i wyjściu Kanału Cesarskiego (dziś Piastowskiego) na zalew. Urząd Budowy Portu, którego główna siedziba zlokalizowana była w budynku dzisiejszego kapitanatu, cały czas prowadził także prace przy budowie nowych nabrzeży, który miały służyć także do celów militarnych. Dodatkowym zadaniem było utrzymanie urządzeń technicznych przepraw miejskich – w centrum i w Karsiborze.

Potężna flota

Tak szeroki zakres prac wymagał odpowiedniego zaplecza technicznego, tym bardziej, że wydajność ówczesnych urządzeń nie da się porównać do tych, których używamy obecnie. I dlatego, w latach 30-tych XX wieku urząd dysponował blisko 150 jednostkami pływającymi do wykonywania w/w zadania.

Policja portowa.

Poza potężnymi pogłębiarkami czerpakowymi (cztery sztuki), barkami do wywozu urobku z dna Świny (15), promami, pilotówkami, stocznia miejska musiał obsłużyć od strony technicznej i zapewnić ciągłą eksploatację (w tym także bieżące remonty) blisko 20 holowników (motorowych i parowych), pływającego latarniowca, niezliczone ilości łodzi wiosłowych, pilotówek (w tym pilotówki inspekcyjnej).

Mimo że większość tej potężnej floty powstało przed I wojną światową, większość była w ciągłej eksploatacji aż do końca II wojny światowej. Kilka jednostek eksploatowano nawet dłużej. Służyły one najpierw rosyjskiej, a później polskiej administracji portu w Świnoujściu, a nawet w,.. Bałtijsku. W tym ostatnim porcie, aż do 1967 roku pracowała jedna z potężnych pogłębiarek czerpakowych, przejęta przez sowietów w Świnoujściu w maju 1945 roku.

Poza jednostkami pływającymi, stocznia remontowała także znaki nawigacyjne – te pływające (także np. boje wyznaczające wraki). W czasie I i II wojny światowej jej potencjał był wykorzystywany w doraźnym remoncie sprzęty wojskowego.

Stoczniowe warsztaty służy także przy montażu podstaw do kilku świnoujskich pomników i obelisków i wykonywały drobne zlecenia miejskie.

Wielka stocznia w Parku Zdrojowym?

Prom Caseburg.

Stocznia, w ciągu pół wieku przeszła wiele modernizacji. Jeszcze w grudniu 1944 roku planowano jej dalszy rozwój, który wcześniej ograniczały sąsiadujące z nią fortyfikacje – od północy i miasto – od południa. Warto przypomnieć, że jeden z przemysłowych wizjonerów lobbował za budową potężnego basenu stoczniowego posadowionego prostopadle do Świny – przecinającego dzisiejszą ulicę Jachtową i „wchodzącego” w głąb Parku Zdrojowego. Projekt został oceniony negatywnie, między innymi ze względu na konieczność zamknięcia starego basenu i brak innej stoczni mogącej przejąć na okres budowy remonty i przeglądy floty urzędu budowy portu.

W 1928 roku na teren stoczni wkroczyła policja. Okazało się, że jeden z intendentów – razem z kilkoma swoimi wspólnikami – ustawiał kilka ówczesnych „przetargów ” na remont jednego z parowców.

Piotr Piwowarczyk

Ciąg dalszy za tydzień.