12 lutego 1989 roku w Warszawie spotkało się 51 przedstawicieli „niepokornych i niezależnych” środowisk harcerskich. Po burzliwej dyskusji, dotyczącej charakteru i nazwy tworzonej organizacji, grono inicjatorów powstania nowej organizacji zadeklarowało utworzenie i przystąpienie do Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej.
Kolejne spotkanie miało miejsce 25 lutego, tam w obecności ponad dwustu delegatów środowisk ze wszystkich stron Polski przyjęto uchwałę o powołaniu do życia Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, pod którą jeszcze na spotkaniu podpisało się 116 instruktorek i instruktorów harcerskich.
Hm. Monika Figiel, członek Komitetu Założycielskiego ZHR tak wspomina tamten czas.
„Najlepiej pamiętam atmosferę tamtych spotkań. To przede wszystkim ogromny entuzjazm i radość, że nareszcie tworzymy coś nowego, oficjalnego, legalnego. Radość, że robimy to razem – instruktorki i instruktorzy z wielu ośrodków i organizacji harcerskich w Polsce i że my instruktorzy ZHP mamy szansę na wyjście z sytuacji podwójnej moralności, kiedy to działamy i wychowujemy młodych w organizacji, której aktualnych praw i przepisów nie akceptujemy i od wielu już lat nie przestrzegamy.
Pamiętam też obawy i lęki jakie temu entuzjazmowi towarzyszyły. Z jednej strony były to obawy związane z sytuacją zewnętrzną wobec Harcerstwa i presja jaką ta sytuacja wywierała na nas i na nasze decyzje – czy to już teraz? Czy to nie za wcześnie? Zbliżał się Okrągły Stół i Zjazd ZHP. Chcieliśmy być by na nich w widoczny sposób pojawił się nasz głos”.
Dziś Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej liczy ponad szesnaście tysięcy członków i jest jedną z największych organizacji wychowawczych w Kraju. W Świnoujściu tworzą go następujące jednostki:
III Szczep Harcerski „Słowianie” ZHR im. Zawiszy Czarnego
Świnoujski Związek Drużyn Harcerek „Flos” (Hufiec)
– 22 Świnoujska Gromada Zuchowa „Dwór Neptuna”
– 27 Świnoujska Drużyna Harcerek „Rzepichy” im. Mieszka I
– 13 Świnoujska Drużyna Wędrowniczek „Koniczynki” im. Zawiszy Czarnego
Świnoujski Związek Drużyn Harcerzy „Castellum” (Hufiec)
– 3 Świnoujska Gromada Zuchów „Odważni Marynarze”
– V Świnoujska Drużyna Harcerzy „Patria” im. Powstańczej Poczty Polowej
– 13 Świnoujska Drużyna Wędrowników „Ptaki” im. Zawiszy Czarnego